Tabak kopen vlak over de grens: het klinkt misschien als een eenvoudige uitstap op een regenachtige middag, maar voor de Nederlandse schatkist is het een aanzienlijk probleem. Jaarlijks ziet de overheid namelijk zo’n 2,6 miljard euro in rook opgaan omdat Nederlandse rokers naar het buitenland rijden voor hun nicotinebehoefte. Dit zijn de verontrustende cijfers waar je jezelf in kunt verdiepen.
Betekenis van de grensreisjes voor tabak
Waarom steken rokers eigenlijk massaal de grens over voor hun pakje sigaretten? Het antwoord is simpel: het draait allemaal om geld. Duitse, Belgische en Luxemburgse tabak is vaak een stuk goedkoper. Logisch dus dat je als praktische Nederlander de grens over gaat voor wat voordeel in je portemonnee.
De tijden van ‘even naar de sigarenboer op de hoek’ zijn verleden tijd. Als je makkelijker en goedkoper je rookwaren elders kunt kopen, waarom dan niet? De prijzen in onze buurlanden zijn vaak tot de helft lager. Dat maakt het verleidelijk om de auto te pakken en een voorraad aan te schaffen.
Voor velen is de grensovergang een uitje, en die paar kilometer voor goedkoper roken is snel te overbruggen. En als je toch gaat, koop je meteen groot in, zodat je voor de komende weken goed zit.
Accijnzen: de verborgen schuldige
Wat zit er nu echt achter dit rookgordijn van cijfers? Het accijnsbeleid is hier pragmatisch gezien de boosdoener. De accijnsverhogingen in 2023 en 2024 hebben gezorgd voor een nog grotere trek richting het buitenland.
Terwijl je in Nederland bijna het volle pond betaalt voor een klein doosje sigaretten, betaal je daar slechts een fractie van de prijs.
Een sterk punt voor de prijsbewuste rokers onder ons. Stel je voor: je betaalt bijna twee keer zoveel voor hetzelfde pakje sigaretten in Nederland. Dat voel je, zeker als je regelmatig rookt. Het verschil in accijnzen maakt het aantrekkelijk om je wintersport in Oostenrijk te combineren met het inslaan van tabak.
De overheid hoopt met de hogere accijnzen het roken te ontmoedigen, maar dat plan lijkt tegen te vallen.
Verlies voor de Nederlandse staatskas
En het is niet alleen onze binnenlandse economie die lijdt. Per jaar verdampen er miljarden euro’s die anders naar de Nederlandse staatskas hadden kunnen gaan.
Verschrikkelijk jammer, als je bedenkt dat die bedragen een enorme bijdrage hadden kunnen leveren aan onze infrastructuur of het onderwijs.
Helaas verdwijnt veel van dat geld nu naar het buitenland. Net als de rook, zien wij het niet meer terug. Die misgelopen miljarden hadden een wereld van verschil kunnen maken.
Denk aan extra onderhoud aan onze wegen of de langverwachte uitbreiding van het openbaar vervoer. Maar het blijft bij een mooi idee, want door de rook richting het buitenland staat de kas op dieet.
Effect op de lokale winkels en smokkel
Verlies je je vaste klanten aan grensbezoeken, dan voel je dat als Nederlandse detailhandel flink in de kas. Vooral voor de tabakswinkels in de grensgebieden is dit een gevoelige kwestie.
Maar wacht, het wordt nog ingewikkelder: als legale verkoop al moeilijk is, wordt de illegaliteit nog aantrekkelijker.
Veel tabak wordt namelijk gesmokkeld of illegaal verkocht via online markten of sociale media. Een lastige zaak! Het idee dat je ongezien via sociale media een bestelling kunt plaatsen en vervolgens even bij een afhaalpunt je voorraad oppikt, wordt steeds aantrekkelijker. Dit duwt de reguliere winkels buiten spel en maakt handhaving lastig.
Als winkel weet je niet meer waar je vaste klanten zijn gebleven, en intussen draait de illegale handel op volle toeren.
Handhaving en smokkelverbod
Nu is roken een persoonlijke keuze, maar het ontduiken van accijns is natuurlijk een ander verhaal. De opsporingsdienst is op jacht naar deze smokkelwaar, maar in zo’n spel zijn de inzetten hoog en de kaarten vaak moeilijk leesbaar.
Smokkel en illegale verkoop zijn een echte uitdaging. Het is als het spelen van een eindeloze pot Whack-a-Mole, met tabak als prijs.
De Nationale Smokkel Monitor doet zijn best, en dat vraagt om mankracht en middelen. Vaak worden de kleine vissen gepakt, terwijl de grotere operaties vrij spel hebben.
Intussen blijft de smokkel groeien als welkome bron voor de Nederlandse roker, en de staatskas krijgt weer een deuk.
Domino-effect op verschillende vlakken
Dit hele tabak-toerisme veroorzaakt een domino-effect. Minder binnenlandse omzet, meer smokkel, en uiteindelijk groter verlies voor de volksgezondheid en staatskas. Hoge sigarettenprijzen doen vermoeden dat rokers massaal stoppen, maar dat is niet per se de werkelijkheid.
Ze passen eerder hun koopgedrag aan. Feit is dat met de groeiende smokkel ook de kans op gevaren toeneemt. Gevaarlijkere tabak die niet aan dezelfde kwaliteits- en veiligheidseisen voldoet, is vrij beschikbaar. Rokers nemen daarmee gezondheidsrisico’s, die ze met legale aankoop minder snel zouden lopen.
De vraag of de gok ooit zal lonen
Vraag jij je ook af, net als de rest van Nederland, of de overheid ooit de prijzen zal aanpassen om dit aan te pakken? Misschien, misschien ook niet.
Voorstanders zeggen dat gelijke accijnzen met buurlanden extra inkomsten kunnen genereren. Tegenstanders vrezen echter dat het ons zou vastpinnen aan rookgedrag en gezondheidsdoelen.
De discussie zal nog wel een tijdje doorgaan, terwijl ondertussen de grensreizen voor goedkope rookwaren voortduren. En de roker? Die zoekt graag de goedkoopste weg naar zijn nicotine, vaak buiten de landsgrenzen.
Totdat het prijsverschil tussen landen minder groot wordt, blijft het een kat-en-muisspel tussen overheid en roker.
FAQ
Hoeveel geld loopt Nederland mis door buitenlandse tabakaankopen?
De Nederlandse overheid verliest jaarlijks ongeveer 2,6 miljard euro aan belastinginkomsten doordat rokers hun tabak in het buitenland kopen.
Waarom kopen mensen hun sigaretten in andere landen?
De hoofdreden is dat tabaksproducten in landen als Duitsland, België en Luxemburg aanzienlijk goedkoper zijn dan in Nederland.
Waarom is het moeilijk om illegale tabakshandel te stoppen?
De prijsverschillen met buurlanden maken het financieel aantrekkelijk voor mensen om te kopen vanuit het buitenland of illegale kanalen, wat handhaving complex en kostbaar maakt.
Hoe beïnvloedt dit probleem de Nederlandse detailhandel?
Minder binnenlandse verkoop leidt tot minder omzet voor Nederlandse tabakswinkels en supermarkten, vooral in grensgebieden.
Zal de overheid accijnzen verlagen om dit probleem op te lossen?
Daar wordt over gedebatteerd. Voorstanders zeggen dat gelijke accijnzen extra inkomsten kunnen genereren en illegale handel verminderen, terwijl tegenstanders vrezen dat het rookgedrag in stand houdt.
Bron: Trendyvandaag.nl
