De storm in het Europees Parlement over de verdeling van Europese subsidies is op zijn zachtst gezegd opzienbarend. Het werd een ware vuurzee van controverse toen cijfers bekend werden die aantoonden dat er tussen 2019 en 2023 maar liefst 17 miljard euro werd uitgekeerd aan 37.000 organisaties.
Vooral Frans Timmermans, de voormalige klimaatcommissaris van de Europese Unie, kreeg de wind van voren. Kritiek klinkt: is er sprake van politieke bevoordeling waarbij linkse en groene ngo’s vooral profiteren van onze belastingcenten?
In het hart van deze discussie ligt de vraag: hoe eerlijk en transparant zijn de criteria voor Europese subsidies nu echt? En wie houdt de controle hierop?
Een hete aardappel in Brussel: de verdeling van subsidies
Ben je benieuwd waarom Europese subsidies momenteel zo’n hot topic zijn? De verdeling van Europese subsidies heeft altijd al veel stof doen opwaaien in de vergaderzalen van Brussel, maar dit keer zijn de zenuwen extra gespannen.
Dit komt door de cijfers die aantonen dat het geld grotendeels vloeit naar projecten die actief zijn binnen het domein van klimaat, mensenrechten of sociale thema’s. Daar is niets mis mee, zou je zeggen. Maar precies deze onderwerpen passen perfect binnen de agenda van progressieve en groene partijen.
De vraag rijst waarom er niet meer balans lijkt te zijn in de verdeling van subsidies over de verschillende politieke visies heen.
Linkse en groene ngo’s op rozen?
Conservatieve fracties, zoals de EVP en ECR, maar ook de Patriotten voor Europa, schreeuwen moord en brand. Volgens hen versterkt de Europese Commissie politieke bondgenoten met deze subsidies, terwijl rechtse of conservatieve geluiden nauwelijks financiering ontvangen.
Is dit toeval of is hier sprake van een doelgericht beleid van de Europese Commissie om bepaalde agenda’s te bevorderen? Kortgezegd: doet de EU aan politieke vriendjespolitiek met belastinggeld?
Deze vragen zouden niet misstaan in een spannend thrillerboek, maar vormen nu het middelpunt van heuse politieke gevechten zoals we die lang niet hebben gezien.
Wie haalt de kastanjes uit het vuur?
Wat het allemaal nóg boeiender maakt: deze ophef is niet ontstaan doordat de Europese Commissie open kaart speelde. Nee, het was Csaba Dömötör, een Hongaarse Europarlementariër van de Patriotten voor Europa, die zijn handen vuil maakte en de cijfers naar buiten bracht.
Je begrijpt natuurlijk dat dit de spanningen nog verder opzweept. Jans en Pieters kunnen daar bij hun pintje wel over klagen, maar Csaba pakte het grootser aan en liet Europa niet om de pot draaien.
Het roept de vraag op: hoe transparant is de Europese Commissie eigenlijk bereid te zijn?
Timmermans en zijn groene plannen
Timmermans heeft zijn nek uitgestoken voor de Green Deal. Dit hield in: ambitieuze klimaatplannen en veel steun voor groene organisaties. Maar zijn critici beweren: deze subsidies zijn enkel toegekend om Timmermans’ eigen klimaatdromen te laten draaien.
Een rapport van de Europese Rekenkamer uit april laat doorschemeren dat de controlemechanismen bij de subsidie-uitdeling tekortschieten. Timmermans wordt door sommigen weggezet als iemand die zijn groene agenda heeft proberen op te dringen aan alle lidstaten.
Maar jij en ik vragen ons af: is dat zo? Of bevinden we ons in een politieke speeltuin?
Wanneer verliest progressief terrein?
Neem bijvoorbeeld een project als Moslimvrouwen tegen genderislamofobie. Een nobel streven, maar critici zien er vooral de hand van linkse subsidiesmeesters in.
Terwijl linkse partijen deze initiatieven zien als belangrijke stappen naar gelijkheid en duurzaamheid, breekt bij hun conservatieve evenknieën de klomp. Het probleem? Niet zozeer de inhoud van deze projecten – daar zeurt niemand over – maar over de scheve verdeling van de subsidies.
“Waar blijft het pluralisme?”, vragen bijvoorbeeld maar liefst drie Vlaams-Belang-Europarlementariërs zich luidop af.
Waarom missen rechtse organisaties de boot?
Het grote knelpunt draait om de vraag: sturen politieke voorkeuren écht de subsidieverdeling? Het is alsof je in de supermarkt voor een schap staat dat zichzelf al heeft besloten voor chocolade of chips te gaan – en hopelijk ook in die volgorde.
Het wrange daarin is dat conservatieve partijen hier maar met moeite een graantje van mee kunnen pikken. Als politici niet goed in de gaten houden hoe belastingcenten in subsidies worden gestopt, loopt de spanning verder op.
Een goede controle raakt meer dan ooit zoek.
Politieke spierballen laten zien
Ondanks de gefronste wenkbrauwen, luidt het ECR, aanvoerderspartij van de conservatieve stem, met luide sirenes de noodklok. Ze willen scherpere regels voor subsidie-uitgaven en eisen dat Europa zijn zaakjes eens beter op orde krijgt.
De roep om hervormingen is urgent, en met een dosis euroscepsis om de hoek, zou je zeggen. Deze discussie zou kunnen betekenen dat de EU snel de hand in eigen boezem steekt.
Maar dat zal wel loslopen, want wie weet wat er van komt?
Bekijk de beelden hier:
FAQ
Waarom is de subsidie-uitdeling in de EU momenteel zo’n issue?
Het is gebleken dat tussen 2019 en 2023 een groot deel van de subsidies naar progressieve en groene organisaties ging, wat conservatieve politici de vraag doet stellen of er een oneerlijke verdeling is.
Hadden rechtse organisaties ook toegang tot subsidies?
Hoewel er geen formele barrières zijn, wijzen critici erop dat veel van de subsidiegelden naar linkse en groene projecten gaan, waardoor het lijkt alsof rechtse organisaties aan het kortste eind trekken.
Wat heeft de Europese Rekenkamer geconstateerd?
Volgens een rapport zijn de controlemechanismen voor subsidies ontoereikend, wat te weinig inzicht biedt in hoe eerlijk de verdeling werkelijk is geweest.
Welke rol speelt Frans Timmermans in dit verhaal?
Als voormalig klimaatcommissaris en architect van de Green Deal wordt van Timmermans gezegd dat hij subsidies heeft georkestreerd om zijn groene doelen te waarborgen.
Hoe reageert het Europees Parlement op deze situatie?
Het Parlement heeft een werkgroep opgericht om de distributie van subsidies nauwkeurig te onderzoeken, met als doel strengere regels en betere transparantie te realiseren.
